Những điều có thể bạn chưa biết về Dớn trắng (Sphagnum Moss)

Dớn trắng từ lâu đã nổi tiếng với ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là nông nghiệp. Tuy nhiên, vẫn chưa nhiều người biết đến nguồn gốc của dớn trắng hay còn gọi là Sphagnum moss. Bài viết sau đây sẽ kể bạn nghe những câu chuyện thú vị về loại thực vật này. Bạn cũng sẽ hiểu hơn về các phân loại và các ứng dụng hiện có của dớn trắng!

Nguồn gốc của dớn trắng (Sphagnum moss)

Về bản chất, dớn trắng là một loại rêu xanh*. Một loại cây sinh trưởng chậm rất nhỏ, cứng, có khi chỉ một cả thể chỉ là một tế bào. Dớn sử dụng ánh sáng để quang hợp tạo chất dinh dưỡng giống như các cây thông thường.

*Rêu được cho là đã phát triển khoảng 540 triệu năm trước. Những bào tử ban đầu của rêu dược cho nguyên liệu đầu tiên của sự sống, trước cả động vật. Cây rêu không có rễ, chồi hay hạt, chỉ có lá, thân và những sợi tơ mảnh gọi là “rhizoid” để neo mình vào đá và cây. Có hơn 12.000 loài rêu khác nhau. Tuổi thọ của nó thường từ hai đến 10 năm tùy thuộc vào loài.

Dớn trắng cũng như rêu tạo ra bào tử giống như dương xỉ để sinh sản và phân tán nhờ gió. Chúng thường sinh trưởng ở gần nguồn nước hoặc môi trường ẩm ướt. Bạn có thể tìm thấy rêu ở bất cứ đâu từ vùng nhiệt đới đến vùng cực, ở khắp mọi nơi trừ vùng nước mặn. Dớn thường được tìm thấy ở sâu trên Bờ biển phía Tây của Đảo Nam của New Zealand, dọc theo dòng nước chảy từ dãy Alps phía Nam ngoạn mục, hoặc ở các đầm lầy miền nam Chile, từ dãy núi Nahuelbuta đến Cabo de Hornos. Hiện nay, người ta đã có thể nuôi trồng dớn để cung cấp số lượng lớn với nhu cầu của người tiêu dùng. Một số quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản cũng trồng và xuất khẩu dớn trắng.

Phân loại, đánh giá chất lượng của dớn trắng

Có nhiều yếu tố để đánh giá chất lượng của dớn trắng. Một giá thể dớn tốt thường có các sợi nhánh dài, nhìn tổng thể độ tơi, phồng, và được lọc bỏ vớn vụn, bụi trước khi đóng gói.

Trên thế giới, hiện có khoảng gần 150 loài dớn đa dạng về kích cỡ, màu sắc, cầu tạo hóa học được tìm thấy. Hiện có 4 loài dớn là phổ biến nhất:

Giống Sphagnum cristatum được cho là loài dớn trắng có chất lượng cao nhất. Cây sinh trưởng tự nhiên tại New Zealand. Dớn trắng New Zealand nổi tiếng bởi cấu trúc lá dày, các nhánh sợi dài giúp tối ưu việc quấn quanh rễ lan.

Giống dớn trắng Sphagnum magellanicium hay thường được gọi là dớn trắng Chile. Dớn Chile có sợi nhánh ngắn hơn và cấu trúc mọc thành cụm. Điều đó thường khiến mật độ của loại dớn này cao hơn khi sử dụng.

Hai giống dớn phổ biến khác là Sphagnum palustre và Sphagnum cuspidatum có nguồn gốc từ Nhật Bản và Trung Quốc. Đây được cho là những dòng dớn có giá thành rẻ hơn. Các dòng dớn này cũng có thời gian phân rã ngắn hơn so với hai loài trên.

Ứng dụng của dớn trắng (Sphagnum Moss)

Trong các tài liệu ghi chép về quá khứ:

• Trong Thế chiến thứ hai, dớn được dùng làm băng để cầm máu vết thương và có một số tác dụng kháng sinh.
• Ở Mexico, dớn trắng còn được sử dụng trong trang trí Giáng sinh.
• Trước đây, người ta còn đốt dớn để sưởi ấm nhà cửa trong thời đói kém.

Hiện nay, ứng dụng trong nông nghiệp:

• Nhiều người làm vườn Nhật Bản trồng dớn để tạo ra những khu vườn cổ kính, yên bình.
• Dớn được khuyên dùng như một loại giá thể trồng lan hữu dụng bởi tính ứng dụng cao trong kỹ thuật trồng phong lan.
• Dớn có thể là chất nền cho mọi loại cây. Đặc biệt là các loại cây ưa sống trong môi trường acid, dòng berry, dòng cây ăn thịt.
• Sphagnol, một thành phần của dớn có khả năng kháng khuẩn. Được ứng dụng giúp rễ mau lành và bảo vệ chúng khỏi ký sinh trùng và bệnh tật.
• Được sử dụng cho các ngành nông nghiệp khác như: làm vườn thẳng đứng, vận chuyển hoa hoặc ghép cây ăn quả.
• Nó có thể được ứng dụng như một chất cải thiện cấu trúc đất. Dớn tăng khả năng thoát nước và giảm khả năng cây hấp thụ độ ẩm quá mức từ đất.
• Dớn còn được ứng dụng trong trồng tiểu cảnh, thủy sinh. Bởi dớn cung cấp độ ẩm thích hợp và an toàn, đặc biệt với một số loài bò sát, gặm nhấm.

Dớn trắng là một sản phẩm bền vững và thân thiện với môi trường

Đây là một nguồn tài nguyên thiên nhiên có thể tái tạo. Các vùng dớn sinh trưởng tự nhiên có thể tái khai thác ở cường độ cao trong khoảng 2 đến 5 năm tùy thuộc vào điều kiện khí hậu. Tại một số nơi như Chile, tài nguyên dớn trắng được bảo vệ bởi các đạo luật. Đó là một hoạt động để đảm bảo việc thu hoạch dớn là vừa đủ để quần thể có thể tái sinh sản.

Bài viết được thu thập, tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn và chuyển ngữ bởi đội ngũ Ban Công Xanh.

Những thông tin trên về dớn trắng Sphagnum moss có khiến bạn cảm thấy thú vị. Hãy theo dõi những bài kế tiếp của Ban công xanh để đọc về cách sử dụng cũng như so sánh cụ thể các loại dớn nhé!