Giá thể trồng cây: viên đất nung (Leca)

Bạn là người đam mê cây, đặc biệt là các loại cây để nội thất thì chắc rằng đã nghe nhắc đến: Perlite, pumice, vermiculite hay viên đất nung. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu biết sâu về các loại giá thể trên. Về cơ bản, chúng đều là những giá thể vô cơ, thông khí tốt. Hôm nay, Ban Công Xanh sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chuyên sâu về giá thể trồng cây – viên đất nung. Hy vọng sẽ giúp ích cho bạn!

1/ Viên đất nung (sỏi nhẹ) là gì?

Viên đất nung là một loại cốt liệu nhẹ được tạo ra bằng cách nung đất sét đến khoảng 1.200 ° C (2.190 ° F) trong lò quay. Khí sinh ra làm đất sét nở ra thành hàng ngàn bong bóng nhỏ, tạo ra cấu trúc tổ ong. Viên đất nung còn có nhiều tên gọi khác như sỏi nhẹ, viên đất sét nung, Leca,…Leca có hình dạng gần tròn hoặc hình củ khoai tây do chuyển động tròn trong lò nung. Trên thị trường, hiện có nhiều loại với nhiều kích cỡ và độ hoàn thiện khác nhau.

2/ Các loại viên đất nung (sỏi nhẹ) trên thị trường

Thị trường viên đất nung hiện nay chủ yếu có 3 loại có xuất từ Thái Lan, Việt Nam và Trung Quốc.

• Viên đất nung Thái: Đây là loại có độ hoàn thiện cao nhất. Chúng có hình dạng tròn, nhẵn như những quả bóng nhỏ. Tuy nhiên, bề mặt nhẵn cũng khiến rễ cây không bám được vào giá thể. Vì mẫu mã đẹp, loại này thường được sử dung để trang trí bề mặt các chậu cảnh, bonsai. Sỏi nhẹ Thái có giá thành tương đối cao với các dòng sản phẩm khác.
• Viên đất nung Việt Nam: Thường không tròn đều như loại của Thái. Nhưng độ sần sùi tạo ra các khe hở để khí lưu thông trong giá thể nhiều hơn. Cây cũng thường dễ dàng bám rễ vào hơn. Có thể sử dụng để làm giá thể hoặc làm lớp lót dưới đáy chậu.

Viên đất nung loại Thái và Việt Nam thường rất bền, có thể tái sử dụng trong nhiều năm.

• Viên đất nung Trung Quốc: Hình dạng bên ngoài tương đối giống như viên đất nung Việt Nam nhưng đẹp hơn, mịn đều, nhẹ và hơi có đốm. Dễ gặp tình trạng trộn các chất phụ gia như bột chì, bột đồng nên viên đất rất nhẹ, mịn nhưng dễ vỡ. Khả năng giữ nước không cao, và có giá thành khá rẻ.

3/ Ưu điểm của giá thể trồng cây viên đất nung

Cung cấp lượng nước phù hợp cho cây

Sự khác biệt đối với cây trồng trong viên đất nung so với cây trồng trong đất là cây có thể chọn thời điểm để hấp thụ nước. Khi bạn đang sử dụng đất, bạn thường tưới nước theo chu kỳ hoặc khi đất khô. Điều này đơn giản hơn khi sử dụng viên đất nung, bạn chỉ cần tưới khi hết nước trong chậu. Khi đó cây đã hấp thụ hết nước hoặc những viên leca đã ngậm no nước.

Bạn có thể thêm nước cho đến khi nó vừa ngập dưới rễ cây. Cây của bạn bây giờ sẽ hấp thu lượng nước mà chúng muốn.

Không ẩn chứa các mầm bệnh

Khi sử dụng sỏi nhẹ, thay vì sử dụng đất, bạn sẽ ít phải đối phó với sâu bệnh hơn. Điều này là do thực tế đơn giản rằng rễ ở trong giá thể đất nung ít bị thối rễ hơn là ở trong đất. Khi đất quá ẩm ướt quá lâu, đất sẽ bắt đầu thối rữa và sẽ cuốn rễ cây theo. Điều này thu hút bọ và các loại dịch hại khác.

Viên đất nung không chứa bất kỳ sinh vật sống nào. Rễ cây của bạn hút ẩm với liều lượng nhỏ từ các quả bóng đất sét. Vì vậy chúng cũng không bị ngập úng. Sự kết hợp này có nghĩa là khả năng thối rễ ít hơn nhiều và điều này cũng giúp tránh xa sâu bệnh.

Thực tế, các loài côn trùng gây hại thường phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt. Bạn có thể phải phun sương cho cây để đảm bảo môi trường đủ ẩm. Độ ẩm trên bề mặt sẽ thu hút nhện và các loài gây hại khác tìm cơ hội cư trú.

Còn khi sử dụng Leca do có những khoảng trống lớn ở giữa các viên đất nung, hơi ẩm thừa sẽ có nhiều cơ hội bay hơi hơn. Điều này giúp môi trường của cây luôn đủ ẩm, nhưng không quá ẩm, ngay cả khi không phun sương.

Bạn có thể dễ dàng kiểm tra sự phát triển của bộ rễ cây

Khi bạn trồng cây trong đất, lần duy nhất bạn thực sự nhìn thấy rễ là khi bạn đang trong quá trình thay chậu cho cây. Giữa việc trồng và thay chậu, bạn sẽ không thực sự biết rễ trông như thế nào và hoạt động của chúng ra sao. Tuy nhiên, khi bạn đang trồng trong viên đất nung trong chậu kính, bạn sẽ có thể xem xét bộ rễ mỗi ngày.

Viên đất nung có thể tái sử dụng

Bạn không thể, hay đúng hơn là không nên tái sử dụng đất trồng cho cây cũ. Đất cần có các dinh dưỡng, các khoáng chất đễ cung cấp cho cây. Nhưng với đất cũ, sẽ rất khó để bạn có thể xác định độ màu mỡ còn lại của đất. Nếu cần sử dụng lại đất cũ, bạn cần “cải tạo đất“. Việc cải tạo đất bao gồm việc một số chất cần thiết để cải tạo lại môi trường hữu cơ, hệ vi sinh, xử lý độ pH, xử lý mầm bệnh tiềm ẩn. Còn đối với viên đất nung, bạn chỉ cần đảm bảo vệ sinh chúng để tái sử dụng. 

Sỏi đất nung hầu như không bị phân hủy nên khi cây trở nên quá lớn với chậu, bạn chỉ cần chuyển cây cùng giá thể cũ sang một chậu mới to hơn.

Nhược điểm của giá thể trồng cây viên đất nung

Khi có ưu, sẽ luôn có nhược điểm. Nếu không phải vậy, mọi người đã sử dụng Leca để làm giá thể cho tất cả các loại cây trồng. Có rất nhiều lý do hộ lý để không sử dụng Leca mà thay vào đó hãy sử dụng đất để trồng tất cả các loại cây của bạn.. Hãy xem xét một số nhược điểm của viên đất nung:

Bạn cần bón phân đặc biệt

Thực tế rằng Leca không chứa bất kỳ chất dinh dưỡng sống nào và bởi chúng chỉ là những “quả bóng” đất sét. Nếu bạn đã sử dụng phân bón cho cây trồng trên đất của mình trước đây và vẫn còn thừa, bạn cũng có thể muốn sử dụng phân bón đó để sử dụng với Leca. Tuy nhiên, đây không phải là một ý tưởng hay. Khi sử dụng Leca, bạn cần mua phân bón thủy canh đặc biệt thay vì phân bón cây thông thường. Phân bón cây trồng thông thường được sử dụng cho cây trồng bằng đất chứ không phải phương pháp thủy canh. 

Nếu bạn đang cần trồng cây trong giá thể viên đất nung leca, hãy tham khảo phân bón dinh dưỡng trung vi lượng Laforge. 

Bạn có thể phải mua chậu mới và các công cụ khác

Khi sử dụng viên đất nung làm giá thể 100%, bạn sẽ cần một chậu không có lỗ thoát nước. Nghe khá lạ, khi các giá thể trồng cây khác luôn yêu cầu chậu phải thông thoáng để thoát hơi ẩm thừa. Nhưng với Leca, chúng cần một bình đáy kín để có thể hấp thụ nước.

Bạn cũng sẽ cần các thiết bị khác như máy đo pH để theo dõi. Mức độ pH rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến sự sẵn có của chất dinh dưỡng cho cây.

Trên thực tế, viên đất nung không chỉ được sử dụng để làm giá thể cho cây trồng. Người ta còn dùng để làm bầu ươm giai đoạn đầu cho cây ra rễ. Hoặc sử dụng để làm lớp phủ cho cây hoặc lớp lót dưới đáy chậu để tăng sự thông thoáng cho rễ cây.

Xem thêm:

• Trồng cây Monstera từ Viên đất nung

Công dụng khác của Viên đất nung

Ngoài được sử dụng để làm giá thể trực tiếp, viên đất nung còn có nhiều công dụng bất ngờ cho cây trồng của bạn.

Lót đáy chậu

Lót đáy chậu thực ra là một mẹo khi bạn trồng cây trong chậu. Đặc biệt với các loại cây như hoa hồng, hoặc cây kiểng trong nhà. Mẹo nhỏ này sẽ giúp nâng bầu đất trồng của bạn lên để tạo độ thoáng khí dưới đáy chậu.Từ đó giúp hạn chế nước bị đọng ứ dưới đáy chậu, ngập úng.

Thực tế, bạn có thể lót đáy chậu bằng rất nhiều thứ như đá sỏi, mút xốp, Leca hoặc đá pumice size lớn. Tuy nhiên, sử dụng viên đất nung là lựa chọn tối ưu nhất. Bởi loại hạt này có cấu trúc thể hang với hàng ngàn lỗ li ti bên trong. Vì thế sẽ phát huy công dụng thoáng khí tốt nhất.

Ươm cây kiểng lá con, cây cắt ngọn hoặc cây bị hỏng rễ

Dân kiểng lá thường truyền tai nhau mẹo sử dụng giá thể đất nung Leca như một giải pháp tạm thời khi cây đang bị yếu rễ. Việc ươm cây trong giá thể đất nung ẩm đến góp phần tạo một môi trường giàu ẩm, thoáng khí và không chứa mầm bệnh cho cây. Lưu ý nếu ươm cây bị úng, hỏng rễ thì bạn cần cắt bỏ phần rễ hư, và xối rễ dưới vòi nước để rửa sạch đất cũ đang bám vào rễ nhé.