Văn hóa khai thác Dương xỉ (Dớn) trồng lan tại New Zealand

Khai thác dương xỉ (dớn) trồng lan có trách nhiệm tại New Zealand

Nuôi cấy hoa lan trên sợi dương xỉ không phải là mới. Nhiều cây dương xỉ đã được thu hoạch cho mục đích này trong những năm qua, đặc biệt là ở các nước Nam Mỹ và Châu Á. Trong một số trường hợp, việc thu hoạch một số loài dễ bị tổn thương cuối cùng đã giúp chúng được bảo vệ khỏi việc khai thác thêm. Đây không phải là trường hợp ở New Zealand.

Loài dớn chính đang được khai thác là Ponga. Là cây tự nhiên bản địa, nó được bảo vệ và chỉ có thể được khai thác khi có sự chấp thuận của Bộ Công nghiệp (MPI) từ các khu rừng sở hửu bởi tư nhân theo chế độ cho phép cẩn thận. Fernwood được bảo đảm quyền khai thác từ những vùng đất nông nghiệp phi kinh tế rộng lớn đang trở lại thành rừng. Họ khai thác có chọn lọc (khoảng cứ 5 cây thì 1 cây được khai thác).

Để có được giấy phép, họ trình kế hoạch cho Bộ KH & ĐT, người sẽ kiểm tra khu vực sẽ thu hoạch. Sau khi nhận được giấy phép, những cây dương xỉ đã chọn sẽ được thu hoạch và được chuyển ra khỏi rừng bằng máy bay trực thăng. Sau khi hoàn thành, Bộ KH & ĐT kiểm tra diện tích đã thu hoạch. Quan điểm mà tôi đang đưa ra là việc thu hoạch được tiến hành một cách có trách nhiệm và bền vững và có đạo đức, và được giám sát bởi một cơ quan chính phủ.

Chúng ta hãy xem xét các yêu cầu cơ bản để trồng Lan Hài (Lan paphiopedilums). Ở New Zealand, chúng yêu cầu nơi trú ẩn, tốt nhất là có mái che (ví dụ: nhà kính). Hệ thống sưởi và thông gió được khuyến khích để nhiệt độ tối thiểu vào mùa đông là 10 độ và nhiệt độ tối đa vào mùa hè là 30 độ C. Nên che nắng khoảng 30% vào mùa đông và 70% vào mùa hè. Cây lan Hài thích nước, nhưng rất dễ thối rễ nếu chúng bị úng, đặc biệt là vào những đêm lạnh của mùa đông.

Khi xem xét bạn có nên tưới nước hay không, nếu nghi ngờ vào mùa hè, hãy tưới nước. Nếu không chắc chắn trong mùa đông, thì hãy ngừng tưới nước. Sau khi tưới nước, chúng tôi khuyến cáo rằng nên bón một loại phân bón cân bằng ở nồng độ vừa phải khoảng 50% (CF 5) lên lá để phân thấm xuống chậu. Nên tưới nước vào buổi sáng sớm như thực tế khi bạn mong đợi một ngày nắng chói chang sau đó để các lá và nhành lan được khô ráo trước khi trời mát vào ban đêm.

Khi sử dụng vỏ cây làm giá thể trồng hoa lan, nên thay bầu hàng năm. Khi thay giá thể trồng lan, hãy nhớ loại bỏ những rễ chết và không khỏe mạnh. Sử dụng một chậu sạch vô trùng vừa đủ lớn để chứa rễ và tưới nước cho cây. Mặc dù đây là mô tả cho việc trồng – chăm sóc Lan Hài, nhưng nhiều chi khác cũng có yêu cầu tương tự.

Xin lưu ý rằng trong phần còn lại của bài viết này, bất kỳ tham chiếu nào đến sợi dương xỉ, hoặc chất xơ, chỉ đề cập đến dương xỉ bản địa Ponga / New Zealand ..

Khoảng ba năm trước, tôi đã tiến hành một số thử nghiệm đối với Dớn trồng lan Fernwood (Fernwood là thương hiệu hàng đầu của New Zealand và thế giới về Dương xỉ dớn trồng hoa lan). Tôi đã sử dụng những cây giống Lan hài paphiopedilum phức tạp của cùng một giống grex một năm tuổi, được trồng trong vỏ cây và không phát triển tốt. Tôi chọn những cây con có kích thước tương đương nhau và chia chúng thành ba nhóm. Số lượng bằng nhau được tái trồng vào chậu chứa dớn vụn, hỗn hợp của dớn vụn và vỏ cây, và chỉ vỏ cây.

Đánh giá sau một năm đã mang lại kết quả rất rõ ràng. Những cây Lan trồng trong chậu chỉ có dớn vụn đã vượt xa hai nhóm còn lại. Tiếp theo đó là Lan trồng trên hỗn hợp giá thể Vỏ cây + dớn vụn; và cuối cùng là nhóm giá thể vỏ cây. Giá thể trộn giữa vỏ cây với dớn vụn mặc dù không tốt bằng trồng 100% trên dớn tuy nhiên đó vẫn là một lựa chọn tốt,và ở đây dớn vụn đóng vai trò quan trọng giúp cây phát triển tốt hơn so với giá thể hoàn toàn bằng vỏ cây.

Chỉ hơn 4 năm trước, tôi đã trồng một vài cây Lan hài paphiopedilum đang ở độ ra hoa trong giá thể Dớn cọng như một thí nghiệm. Những cây này chưa được trồng lại hoặc trồng trong chậu. Chất xơ vẫn ở trong tình trạng tuyệt vời và rễ cây rất khỏe mạnh. Với kinh nghiệm này, tất cả các cây Lan hài paphiopedilums của tôi đều được trồng trong chậu Dớn cọng nguyên chất. Về cơ bản chúng được trồng ổn định và lâu dài, có nghĩa bạn ko cần phải thay giá thể hàng năm khi bạn sử dụng dớn cọng này, trừ khi vì một lý do gì đó cây phát triển kém.

Khi bộ rễ phát triển quá lớn tôi chỉ làm một việc đơn giản là chuyển chúng sang những chậu lớn hơn, toàn bộ rễ tơ và rễ đang phát triển được giữ nguyên. Một lớp giá thể dớn vụn được thêm vào. Bạn không nên nèn chúng quá chặt mà chỉ hơi nhận nhẹ để đảm bảo giữ cho cây được thẳng, khi đó bạn cảm nhận lớp giá thể có độ đàn hồi nhẹ.

Việc trồng cây với Dớn New Zealand của Fernwood giúp tôi luôn có được những cây lan phát triển tốt, ra hoa đều và to, đồng thời giảm các công việc chăm sóc chúng.

Có hai thứ khác khác khi trồng lan trong xơ dương xỉ (dớn cọng – dớn vụn). Thứ nhất, cần tưới nước ít thường xuyên hơn một chút bởi dớn vụn có khả năng giữ nước và độ ẩm tốt; đồng thời cũng giúp lưu thông không khí khá tốt. Thứ hai, tôi thấy rằng một loại phân loãng hơn là thích hợp. Tôi sử dụng phân có nồng độ chừng 30%  thay vì 50% thường được sử dụng khi sử dụng giá thể vỏ cây.

Chúng ta hãy xem xét các đặc điểm của Dớn cọng New Zealand vượt so với vỏ cây làm chất trồng trong chậu cho lan.

• Phân hủy chậm. Alan Ford (Fernwood) đã tìm thấy một khúc gỗ nguyên vẹn bị đốn hạ phủ đầy lá thông trong một khu rừng thông. Anh ta biết rằng khúc gỗ này đã ở đó ít nhất 50 năm, bởi vì khu rừng đang trong giai đoạn luân chuyển thứ hai. Tôi khuyến khích anh ấy lấy mẫu để phân tích độ pH. Nó được đo giống như sản phẩm mới thu hoạch, nghĩa là có sự phân hủy không đáng kể.
  Ưu điểm: Không cần thay chậu, không thường xuyên thay chậu. Tiết kiệm sức lao động.
• Sợi dớn rất nhiều lông, mang lại diện tích bề mặt tiếp xúc với rễ lan rất cao.
  Ưu điểm: Diện tích bề mặt cao cho phép rễ hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả hơn. Giữ nước tuyệt vời (ít tưới thường xuyên hơn). Ẩm đều khắp chậu do hoạt động của mao dẫn.
• Độ pH thân thiện với sự tăng trưởng từ 5,5 – 5,8. Điều này thay đổi ít theo thời gian vì sợi có khả năng chống phân hủy.
  Ưu điểm: Cây khỏe hơn, hoa nhiều hơn và đẹp hơn. Công việc bảo trì ít hơn
• Khả năng thấm ướt tuyệt vời.
  Ưu điểm: Nếu để quá khô, tưới nước sẽ làm ướt lại môi trường.
• Bón phân loãng. Khi sử dụng vỏ cây, phần lớn nitơ trong phân bón được sử dụng bởi vi khuẩn phân hủy vỏ cây. Trong khi đó với Dớn New Zealand, chậm phân hủy nên chúng sử dụng rất ít nito.

Ưu điểm: Tiết kiệm chi phí và ít tích tụ phân bón.

• Cố định bộ rễ. Cây có thể được lấy ra khỏi chậu với ít hoặc không có chất nền rơi vãi, không giống như vỏ cây.
  Ưu điểm: Dễ dàng kiểm tra sức khỏe của rễ và đánh giá việc tưới nước, và đóng bầu.

Với quan điểm này, tôi nên thảo luận ngắn gọn về phân bón. Vì các thử nghiệm tăng trưởng mà tôi tiến hành nhằm mục đích thông báo cho thị trường Mỹ nên tôi quyết định sử dụng một loại phân bón mà họ sẽ quen thuộc. Tôi đã chọn Dyna Gro, sử dụng phân bón “Grow” và Pro TeKt của họ, mỗi loại với tỷ lệ 2ml / 5 lít nước, đạt được CF là 3.

Ưu điểm của sản phẩm này là các nhà sản xuất đã cố gắng phát triển một sản phẩm bao gồm tất cả các chất dinh dưỡng chính và vi lượng theo tỷ lệ mà cây trồng yêu cầu. Điều này khó đạt được. Việc lựa chọn Dyna Gro là một “tai nạn” đáng mừng vì giờ đây tôi thấy rằng hầu hết các loại cây mà tôi đã trồng trong nhiều năm nhưng cho ít hoa đều đang ra hoa tốt. Từ đó cho tôi thấy rằng một số chất dinh dưỡng vi lượng rất cần thiết để ra hoa tốt. Việc lựa chọn phân bón là rất quan trọng!

Ngày càng có nhiều sự quan tâm đến việc sử dụng Xơ vụn của cây dương xỉ (dớn vụn – dớn cọng). Tôi biết rằng những người trồng đang thu được kết quả tuyệt vời khi trồng lan hồ điệp, lan vũ nữ oncidiums, lan vũ nữ miltonia, lan vũ nữ miltoniopsis, lan lọng (bulbophyllums)  trong loại giá thể này. Các chi khác cũng sẽ được hưởng lợi, trong khi có những chi lại không hoàn toàn phù hợp. Ví dụ, đối với lan cattleyas, tôi đã nghe nói về cả kết quả tốt và không tốt khi áp dụng với loại lan này. Nếu bạn chưa thử, tôi khuyên bạn nên làm như vậy. Tiến hành với sự phấn khích và mong đợi pha trộn với sự thận trọng. Theo dõi và đánh giá cụ thể việc tưới nước của bạn và không tưới quá nhiều chậu.

Thay vì trồng lại bầu, chi phí của bạn theo thời gian khi sử dụng dớn vụn sẽ ít hơn so với khi bạn sử dụng vỏ cây. Cây và hoa của bạn sẽ tốt hơn và bạn sẽ tốn ít công hơn để đạt được điều này. Tất cả đều có lợi, miễn là bạn cân bằng tốt tất cả các yếu tố mà cây lan của bạn yêu cầu.

Chúc bạn ngày càng hạnh phúc!

Selwyn Hatrick – chuyên gia trồng Lan tại New Zeland.